-راهنمایی عمومی بیمار: این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران خودداری نمایید.
- هپارین یک داروی ضدانعقاد (رقیقکننده خون) است و برای مواردی از جمله پیشگیری و درمان ترومبوآمبولی وریدی، آمبولی ریوی، ترومبوآمبولی در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، آمبولی شریانهای محیطی، انعقاد منتشر داخل عروقی، جلوگیری از لخته شدن خون در جراحیهای قلبی و شریانی و حین دیالیز استفاده میشود.
مقدار صحیح مصرف دارو: مقدار مصرف دارو را پزشک تعیین می کند، ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر است: -مصرف در بزرگسالان: - مصرف در درمان ترومبوآمبولی وریدی و آمبولی ریوی: دوز اولیه،60 تا 80 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن (یا ۵۰۰۰ واحد) به صورت بولوس وریدی و سپس12 تا 18 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن در ساعت (یا ۱۰۰۰ واحد در ساعت) به صورت وریدی و یا دوز اولیه، ۳۳۳ واحد به ازای هر کیلوگرم وزن به صورت زیرجلدی و سپس ۲۵۰ واحد به ازای هر کیلوگرم وزن هر ۱۲ ساعت به صورت زیرجلدی - مصرف در پیشگیری از ترومبوآمبولی وریدی و آمبولی ریوی: ۵۰۰۰واحد هر ۸ الی ۱۲ ساعت به صورت زیرجلدی - مصرف در کودکان: به علت وجود بنزیل الکل در این فرآورده، مصرف آن در نوزادان و کودکان زیر ۳ سال توصیه نمیشود. -مصرف در سالمندان: مصرف این دارو در افراد سالمند (بالای ۶۰ سال و به خصوص بانوان) باید با احتیاط صورت گیرد. احتمال بروز خونریزی به دنبال مصرف هپارین در سالمندان بیشتر است. معمولاً به دوزهای کمتری از هپارین در این افراد نیاز است.
نحوه صحیح مصرف دارو: - بسته به نوع پاسخ شما به درمان، پزشك ممكن است دوز بالاتر يا پايينترى را تجويز كند. - از مصرف مقادير بيشتر از دستور پزشك خوددارى كنيد. - تزریق این دارو به صورت زیرجلدی عمیق، مستقیم وریدی و انفوزیون وریدی امکانپذیر است. از تزریق دارو به صورت عضلانی جداً خودداری نمایید. - تزریق زیرجلدی: دارو حتما میبایست به صورت عمیق (عمود بر سطح) و داخل بافت چربی باسن و یا شکم (به فاصله 5 سانتی متر از ناف) تزریق شود. در هر بار مصرف دارو، محل تزریق را تغییر دهید (سمت چپ یا راست شکم و بالای ستیغ خاصرهای). از ماساژ دادن موضع پس از تزریق پرهیز نمایید. - تزریق وریدی: به دو صورت تزريق متناوب و انفوزیون مداوم انجام میشود: تزریق وریدی متناوب: در این روش، دارو به صورت رقیق نشده یا رقیق شده با ۵۰ تا ۱۰۰ میلیلیتر از محلولهای سازگار مورد استفاده قرار میگیرد. انفوزیون مداوم با پمپ سرنگ: در این روش، دارو با استفاده از یکی از محلولهای سازگار به منظور رسیدن به غلظت نهایی ۵۰ تا ۱۰۰ واحد بین المللی بر میلیلیتر رقیق میشود. روش ارجح برای دوزهای بالا، انفوزیون مداوم است. توجه: محلولهای سازگار با هپارین محلول سديمکلراید ٪9/0، سدیمکلراید ٪45/0 و دکستروز ٪۵ میباشند. (محلول تهیهشده قبل از مصرف بایستی به خوبی همگن شود.) - نحوه مصرف دارو در نارسایی کلیوی: نیاز به تعدیل دوز ندارد. - نحوه مصرف دارو در نارسایی کبدی: نیاز به تعدیل دوز ندارد.
منع مصرف دارو: - در صورت وجود هرگونه سابقه حساسیت به هپارین یا سایر اجزای فرمولاسیون (مگر در شرایط اضطراری که امکان استفاده از سایر داروهای ضدانعقاد خون نباشد)، ابتلا به ترمبوسیتوپنی شدید، سابقه ابتلا به ترومبوسیتوپنی به دنبال مصرف هپارین، خونریزی فعال غیرقابلکنترل (به جز انعقاد منتشر داخل عروقی) و در شرایطی که امکان انجام تستهای انعقادی خون با فواصل مناسب وجود ندارد (برای آن دسته از بیمارانی که دوزهای بالای هپارین را دریافت میکنند)، از مصرف این دارو خودداری شود.
هشدارها/احتیاطات: - به علت وجود بنزیل الکل در این فرآورده، مصرف آن در نوزادان، كودكان زير ۳ سال، دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. - هپارین ممکن است باعث خونریزی شود. بیمار باید همواره از نظر علائم خونریزی (كبودی و یا تغییر رنگ پوست، تغییر رنگ ادرار متمایل به قرمز، تیره شدن مدفوع و ...) بررسی شود. در صورت بروز خونریزی مصرف دارو را متوقف نموده و به پزشک اطلاع دهید. خونریزیهای خفیف معمولاً با قطع دارو قابلکنترل هستند. در شرایط خونریزی شدید و مسمومیت با هپارین ممکن است به «پروتامین سولفات» نیاز باشد. - هپارین ممکن است باعث ترومبوسیتوپنی شود. بیمار باید همواره از نظر تعداد پلاکت بررسی شود؛ زیرا، بیمارانی که دچار ترومبوسیتوپنی میشوند، در معرض خطر ترومبوز بیشتری هستند. در صورت کاهش تعداد پلاکتها به کمتر از ۱۰۰۰۰۰ در هر میلیمتر مکعب (یا کاهش بیش از ٪۵۰ نسبت به میزان اولیه) و/یا بروز ترومبوز مصرف دارو را متوقف نمایید. ترومبوسیتوپنی و ترومبوز ناشی از مصرف هپارین ممکن است تا چندین هفته پس از قطع مصرف هپارین رخ دهد. - هپارین ممکن است باعث هایپرکالمی شود. بیمار باید همواره از نظر سطح سرمی پتاسیم خون بررسی شود. - در مصارف طولانیمدت (بالای ۶ ماه) هپارین ممکن است باعث پوکیاستخوان شود.
معیارهای پایش بیمار: میزان هموگلوبین، هماتوکریت، پلاکت، aPTT و فعالیت آنتیفاکتور Xa میبایست با فواصل منظم توسط پزشک معالج ارزیابی شود.
مصرف در بارداری و شیردهی: - این دارو از نظر مصرف در بارداری در گروه C قرار دارد. هپارین از جفت عبور نمیکند. از این دارو برای پیشگیری و درمان ترومبوآمبولی در خانمهای باردار استفاده میشود، اگرچه هپارین با وزن مولکولی کم (مانند انوکساپارین) ارجح است. به علت وجود بنزیل الکل در این فرآورده، مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمیشود. - هپارین در شیر مادر ترشح نمیشود، لذا مصرف آن در دوران شیردهی بلامانع است. به علت وجود بنزیل الکل در این فرآورده، مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
عوارض جانبی دارو: هر دارو به موازات اثرات درمانی ممکن است منجر به بروز برخی عوارض ناخواسته شود، اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی شود اما در صورت بروز هر مشکلی به پزشک خود مراجعه نمایید. درد در قفسه سینه، ترومبوز، وازواسپاسم (انقباض عروق شریانی)، شوک، لرز، سردرد، نوروپاتی محیطی، احساس ناخوشایند در پاها، زخمهای پوستی، اگزما، ریزش مو گذرا، کهیر، نکروز پوستی، قرمزی و درد در محل تزریق (بیشتر به دنبال تزریق عضلانی)، خونریزی فوقکلیه، هایپرکالمی (افزایش سطح پتاسیم خون)، افزایش چربی خون، خونریزی تخمدان، یبوست، استفراغ، تهوع، استفراغ خونی و مدفوع خونی (مدفوع تیره)، اختلال نعوظ، خون در ادرار، خونریزی، ترومبوسیتوپنی، کبودی، پورپورا (لکههای خونریزی زیرپوستی)، هماتوم (خونریزی) در محل تزریق (بیشتر به دنبال تزریق عضلانی)، افزایش آنزیمهای کبدی، پوکی استخوان، اشکریزش، التهاب ملتحمه آلرژیک، آسم، برونکواسپاسم، سرفه خونی، خونریزی از بینی، التهاب غشا مخاطی بینی، تب و تحمل دارویی در صورت مصرف اتفاقی بیش از مقدار توصیه شده، سریعاً با پزشک یا دکتر داروساز خود مشورت نمایید و در صورت لزوم به مرکز درمانی مراجعه کنید.
تداخلات دارویی: اگر داروهای زیر را مصرف میکنید قبل از مصرف این دارو حتماً با پزشک یا دکتر داروساز مشورت نمایید: - سایر داروهای ضدانقعاد خون و ضدپلاکت (سیلوستازول، دیپیریدامول، آسپرین، پراسوگرل، تیکلوپیدین، آپیکسابان، ریواروکسابان، آرگاتروبان، دابیگاتران، انوکساپارین، فونداپارینوکس، وارفارین، استرپتوکیناز و ...) - داروهای ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترون - داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی - میفپریستون - گیاهانی با خواص ضدانعقاد خون (زردچوبه، زنجبیل، جینسینگ، جینکو بیلوبا، سیر و ...) - امگا ۳ و ویتامین E
فارماكوديناميک دارو (مکانیسم اثر): - هپارين به واسطه فعالسازی آنتیترومبین منجر به غیرفعال شدن ترومبین و سایر فاکتورهای انعقادی از جمله فاکتورXa و متعاقباً با جلوگيری از تبدیل فیبرینوژن به فیبرین باعث رقیق شدن خون میشود.
عملکرد فارماکوکینتیک دارو: - در صورت تزریق مستقیم وریدی، شروع اثر دارو فوری است و در تزريق زیرجلدی اثر دارو در حدود ۲۰ الی۳۰ دقیقه پس از تزریق شروع میشود. نیمه عمر این دارو با توجه به سن، عملکرد کلیه، وجود بدخیمی، عفونت، چاقی و یا آمبولی ریوی و دوز مصرفی بیمار متفاوت است. به طور میانگین نیمهعمر این دارو ۵/۱ ساعت است. هپارین توسط کبد متابولیزه و از طریق ادرار دفع میشود.
شرايط نگهدارى دارو: - دارو را دور از دسترس اطفال نگهدارى نماييد. - از مصرف داروهاى تاريخ گذشته خوددارى كنيد. - دارو را در دماى محيط )زير٣٠ درجه سانتيگراد)و به دور از نور و رطوبت نگهدارى كنيد. - این دارو برای یکبار مصرف است، باقیمانده را پس از مصرف دور بریزید.