مقدار صحیح مصرف دارو: مقدار مصرف دارو را پزشک تعیین می کند، ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر است
: -
مصرف در بزرگسالان:
محدوده معمول دوز مصرفی: 4 تا 20 میلیگرم در روز (بسته به شدت بیماری و پاسخدهی بیمار متفاوت است.)
در شرایط خاص، تحت نظر پزشک معالج دوزهای بالاتر ممکن است در نظر گرفته شود.
-
مصرف در کودکان:
مصرف کورتیکواستروئیدها در کودکان میتواند منجر به کاهش سرعت رشد گردد. لذا در طول مدت درمان، بیماران میبایست از نظر رشد بررسی شوند.
در صورت نیاز تحت نظر پزشک متخصص دوز 0.02 تا 0.3 میلی گرم بر کیلوگرم در روز می تواند در نظر گرفته شود.( دوزهای بالاتر تحت شرایط خاص ممکن است استفاده شود.) -
مصرف در سالمندان
: به علت خطر بروز عوارض جانبی در افراد سالمند، در صورت نیاز به مصرف سیستمیک کورتیکواستروئیدها، حداقل دوز موثر از دارو برای کوتاهترین مدت ممکن با رعایت احتیاطات لازم مصرف شود.
- نحوه مصرف دارو در نارسایی کلیوی:
نیاز به تعدیل دوز ندارد.
- نحوه مصرف دارو در نارسایی کبدی:
نیاز به تعدیل دوز ندارد.
نحوه صحیح مصرف دارو: - بسته به نوع پاسخ شما به درمان، پزشك ممكن است دوز بالاتر يا پايينترى را تجويز كند.
- از مصرف مقادير بيشتر از دستور پزشك خوددارى كنيد.
- راه تزریق این دارو به صورت عضلانی، وریدی آهسته، تزریق داخل مفصل، ضایعه و بافت نرم میباشد.
-
از تزریق دارو به صورت داخل نخاعی خودداری نمایید. - در صورت وجود عفونت در محل مفاصل، از تزریق داخل مفصلی دارو پرهیز کنید.
- تزریق وریدی به شکل رقیق نشده ( ظرف حداقل یک دقیقه) یا به شکل انفوزیون آهسته بعد از رقیق سازی ( ظرف 5 تا 30 دقیقه) می تواند مورد استفاده قرارگیرد.
- جهت رقیق سازی می توان از نرمال سالین یا دکستروز 5 درصد استفاده کرد.
منع مصرف دارو: - در صورت وجود هر گونه حساسیت به دگزامتازون و یا سایر اجزای فرمولاسیون، از مصرف این دارو خودداری شود.
- عفونت سیستمیک قارچی همزمان
هشدارها/ احتیاطات: مصرف این دارو به خصوص در کودکان و افرادی که دوز بالایی از دارو را برای طولانی مدت دریافت میکنند، میتواند موجب افزایش سطح کورتیزول و یا سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- فوقکلیه (HPA) شود. لذا قطع مصرف این دارو باید با احتیاط و به آهستگی تحت نظر پزشک معالج صورت گیرد.
- مصرف طولانیمدت کورتیکواستروئیدها ممکن است موجب افزایش خطر ابتلا به عفونتهای ثانویه، پنهان کردن علائم، طولانیشدن و یا بدتر شدن عفونت فعلی و کاهش اثربخشی واکسن شود.
- مصرف کورتیکواستروئیدها میتواند منجر به بروز و یا بدتر شدن اختلالات روانی مثل افسردگی، سرخوشی، بیخوابی، نوسانات خلق و تغییرات شخصیتی شود.
- مصرف طولانیمدت کورتیکواستروئیدها میتواند موجب سارکوم کاپوزی شود. در این شرایط مصرف دارو میبایست متوقف گردد.
- مصرف دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها میتواند منجر به میوپاتی شود. لذا در طول دوره درمان، سطح کراتینکیناز به صورت متناوب باید بررسی گردد.
- در بیماران مبتلا به سیروز کبدی، نارسایی کلیوی، دیابت، اختلالات تیروئید، پوکی استخوان، میاستنی گراویس، پرفشاری خون، نارسایی قلبی، زخمهای گوارشی، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت و یا با سابقه آناستاموز اخیر روده و تشنج با احتیاط مصرف شود.
- در بیماران مبتلا به گلوکوم و یا آب مروارید با احتیاط مصرف شود. مصرف طولانی مدت این دارو میتواند منجر به افزایش فشار داخل چشم، گلوکوم زاویه باز و آب مروارید گردد. مصرف این دارو به جهت درمان التهاب اعصاب چشمی توصیه نمیشود. در مصارف طولانی مدت توصیه میشود بیماران از نظر سلامت چشم به طور مداوم پایش شوند.
- مصرف دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها به دنبال جراحت سر توصیه نمیشود.
- مصرف دوزهای بالا و طولانی مدت کورتیکواستروئیدها با افزایش ریسک پوکی استخوان همراه است، در صورت سابقه پوکی استخوان، پیش از مصرف به پزشک خود اطلاع دهید.
- دوره درمان را کامل کنید و بدون اطلاع پزشک دارو را قطع نکنید، یا دوز آن را تغییر ندهید.
مصرف در بارداری و شیردهی: - مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی صرفا تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد. - دگزامتازون از جفت عبور میکند و بخشی از آن توسط آنزیمهای جفت به متابولیتهای غیر فعال تبدیل میشود.
- از آمپول دگزامتازون به منظور جلوگیری از زایمان زودرس و تسریع بلوغ ریههای نارس استفاده میشود.
در صورت نیاز به مصرف کورتیکواستروئیدهای سیستمیک در بانوان باردار مبتلا به بیماریهای روماتیسمی، حداقل دوز موثر از دارو برای کوتاهترین مدت ممکن میبایست مصرف گردد. تزریق داخل مفصلی برای این بیماران میتواند لحاظ شود.
- کورتیکواستروئیدها در شیر مادر ترشح میشوند. در صورت الزام به مصرف این داروها در دوران شیردهی، نوزاد از نظر بروز عوارض جانبی (کاهش رشد، اختلال در روند طبیعی تولید کورتیکواستروئید در بدن و ...) ميبایست پایش شود.
عوارض جانبی دارو: هر دارو به موازات اثرات درمانی ممکن است منجر به بروز برخی عوارض ناخواسته شود، اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی شود اما در صورت بروز هر مشکلی به پزشک خود مراجعه نمایید. واکنشهای آنافیلاکسی، آنژیوادم، برادیکاردی (کاهش ضربان قلب)، تاکیکاردی (افزایش ضربان قلب)، آریتمی قلبی، کاردیومگالی (بزرگ شدن قلب)، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (نوعی بیماری که در آن ماهيچه قلب به طور غیر طبیعی ضخیم میشود)، ادم، آمبولی، شوک، افزایش فشار خون، سنکوپ، ترومبوفلبیت (التهاب و وجود لختههای خون در سیاهرگ)، التهاب عروق خونی، پارگی ماهیچه قلب، ادم ريوی، اختلال در روند ترمیم زخم، آب مروارید، تاری دید، کوری، گلوکوم، اگزوفتالمی (بیرونزدگی چشمها)، افزایش فشار داخل چشم، پاپیلار ادما (تورم عصب صفحه بینایی)، کاهش تعداد و حرکت اسپرمها، اختلال در عملکرد مثانه، پتشی (لکههای کوچک، گرد و قرمز زیرپوستی)، اکیموز(کبودی پوستی)، آکنه، درماتیت، ترک پوستی، قرمزی، کهیر، راشهای پوستی، تیرگی، لکهای پوستی، تعریق بیش از حد، پوستهریزی، نازک شدن پوست، هیپرتریکوز (اختلال رشد بیش از حد مو)، نازک شدن موها، هپاتومگالی (بزرگ شدن کبد)، افزایش آنزیمهای کبدی، زخمهای گوارشی، تهوع، التهاب پانکراس، افزایش اشتها، سکسکه، تغییر در عادات دفعی، اتساع شکم، پارگی تاندون، پوکی استخوان، شکستگی استخوان، میوپاتی (ضعف عضلانی)، آتروفی (تحلیل عضلانی)، تحلیل بافت چربی، سیاه شدن سر استخوان ران و بازو، واکنش در محل تزریق (در تزریق داخل مفصلی)، کاهش مقاومت بدن و ابتلا به عفونتها، آبسه، آمنوره (فقدان قاعدگی)، افزایش وزن، احتباس آب و نمک، کاتابولیسم پروتئین، سندرم کوشینگ، مقاومت به انسولین، افزایش قندخون، دفع گلوکوز در ادرار، کاهش سطح پتاسیم خون، کلسینوز (تجمع کلسیم در بافت نرم)، کاهش رشد (در کودکان)، سرکوب محور HPA، هیرسوتیسم (پرمویی)، ورتیگو (دوران سر)، تشنج، بیخوابی، بیحالی، افسردگی، نوسان احساسات، سرخوشی، سردرد، افزایش فشار داخل مغز، نوروپاتی، پاراستزی (سوزن سوزن شدم اندامها)، تغییرات شخصیتی، مننژيت، التهاب لایه عنکبوتیه، میاستنی، علائم حسی غیر طبیعی، پاراپلژي (فلج اندام تحتانی) و...
در صورت مصرف اتفاقی بیش از مقدار توصیه شده، سریعاً با پزشک یا دکتر داروساز خود مشورت نمایید و در صورت لزوم به مرکز درمانی مراجعه کنید. تداخلات دارویی: اگر داروهای زیر را مصرف میکنید قبل از مصرف این دارو حتماً با پزشک یا دکتر داروساز مشورت نمایید: - آپرپیتانت، دسموپرسین، لفلونوماید، میفپریستون، فینگولیمود، پیمکرولیموس، تاکرولیموس موضعی، میتوتان، هیالورونیداز، اکیناسه، واکسنهای غیر فعال شده و زنده، ناتالیزومب، دنوزومب، تراستوزومب، سایر کورتیکواستروئیدها (مثل پردنیزولون، بتامتازون، تریامسینولون، فلودروکورتیزون و ...)، تتراکوزاکتاید، آندروژنها (مثل دانازول، اکساندرولون، ناندرولون، اکسیمتالون، تستوسترون و ...)، سوماتروپین، داروهای کاهنده قند خون ( مثل آکاربوز، امپاگلیفلوزین، گلیکلازید، گلیبنکلامید، پیوگلیتازون، متفورمین، سیتاگلیپتین، لیناگلیپتین، لیراگلوتاید، انسولینها و ...)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مثل سلکوکسیب، کتورولاک، دیکلوفناک، پیروکسیکام، ملوکسیکام، ایبوپروفن، ایندومتاسین، مفنامیکاسید، ناپروکسن و ...)، کلسیتریول، داروهای مهارکننده قوی آنزیم
CYP3A4 (کتوکونازول، ایتراکونازول، ریتوناویر و ...)، داروهای القاکننده قوی آنزیم
CYP3A4 (كاربامازپين، فنیتوئین، ریفامپین، گیاه علف چای (
St. John’s wort) و ...)، مشتقات استروژن، داروهای مدر (مثل فورزماید، هیدروکلروتیازید، اینداپامید و ...)، کینولونها (مثل لووفلوکساسین، سیپروفلوکساسین، افلوکساسین، جمیفلوکساسین، موکسیفلوکساسین و ...)، داروهای کاهنده فشار خون ( مثل کاپتوپریل، انالاپریل، لیزینوپریل، لوزارتان، والزارتان و ...)، نیکوراندیل، ایزونیارید و...
فارماكوديناميک دارو (مکانیسم اثر): - دگزامتازون یک گلوكوكورتيكوئيد قوی با حداقل فعاليت مینرالوكورتيكوئيدی است. این دارو از طریق کنترل میزان تولید پروتئین، جلوگیری از مهاجرت
PMN ها و فیبروبلاستها، معکوس نمودن نفوذپذیری مویرگی و تثبیت لیزوزوم در سطح سلولی موجب کنترل و یا جلوگیری از التهاب میشود .
عملکرد فارماکوکینتیک دارو: - نیمه عمر حذف این دارو حدود 4 ساعت و اوج غلظت پلاسمایی در حدود 30 تا 120 دقیقه پس از تزریق است.دگزامتازون از طریق کبد متابولیزه و توسط ادرار دفع میشود.
شرايط نگهدارى دارو: - دارو را دور از دسترس اطفال نگهدارى نمایید.
- از مصرف داروهاى تاریخ گذشته خوددارى کنید.
- دارو را در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد، دور از نور نگهدارى و از یخزدگی محافظت نمایید.
- این دارو برای یکبار مصرف است، باقیمانده را پس از مصرف دور بریزید.